این نوشتار مهمترین سرفصلهاى مبارزات امام خمینى - قدس سره - و قیام اسلامى حاصل از آن را تا مقطع ارتحال امام در بردارد.
تا سال 1963 نام آیت الله روح الله خمینى به عنوان یک مخالف برجسته رژیم شاه بر سر زبانها افتاده بود. جلسات درس ایشان در قم، انبوه دانشجویان را که مجذوب انتقادهایش از رژیم شاه مى شدند، جلب مى کرد. در مارس 1963 (اسفند 1342) فیضیه قم در سالگرد شهادت (امام) جعفر صادق (ع) ، امام ششم مورد حمله نیروهاى ساواک و چتربازان قرار گرفت و عده اى از دانشجویان کشته و آیتالله خمینى توقیف شد. وى پس از یک بازداشت کوتاه آزاد شد و به انتقاد از کنترل امریکا بر ایران ادامه داد.
امام بار دیگر در سالگرد شهادت امام حسین (ع) بازداشتشد. وقتى این خبر به مردمى که در خیابانها براى امام حسین (ع) عزادارى مى کردند، رسید، تظاهراتى براى آزادى وى در تهران، اصفهان، مشهد، شیراز و کاشان برگزار شد.
نیروهاى امنیتى به 15هزار نفر شلیک کردند. امام خمینى تا ماه اوت زندانى شد. وى پس از آزادى به پیروانش گفت انتخابات اکتبر را تحریم کنند و دوباره توقیف شد.
70 - 1964: آیتالله خمینى در مه 1964 (خرداد1343) از زندان آزاد شد. در اکتبر، مجلس با تصویب لایحهاى به مشاوران نظامى امریکایى مصونیت دیپلماتیک داد و راى به پذیرفتن یک وام 200 میلیون دلارى امریکا براى خرید تجهیزات نظامى داد. امام خمینى با صدور اعلامیه اى به این اقدامات مجلس حمله کرد و کمى بعد به ترکیه تبعید شد که در سال 1965 از آنجا به عراق رفت.
طى سیزده سال بعد، شهر مقدس نجف خانه وى بود و در آنجا خود را به عنوان یک شخصیت مذهبى برجسته تثبیت کرد. انتقادهاى او از رژیم پهلوى مخفیانه در ایران انتشار مىیافت و پیامهایش براى مسلمانان جهان در مراسم حج در مکه پخش مى شد.
انتقادهاى او از سیاستهاى دولت ایران، اساسى بود. اصلاحات ارضى فاجعه از آب در آمد، باغهاى میوه، مراتع، چراگاهها و کشاورزى مکانیزه را از قانون اصلاحات ارضى معاف کرده بودند و به مالکان بزرگ فرصت داده شده بود املاک خود را به طور غیرقانونى به اقوام خویش انتقاد دهند یا با تبدیل وضعیت آنها را در گروه زمینهاى معاف از تقسیم قرار دهند. فقط 9 درصد کشاورزان ایران صاحب زمین شدند، و دولتحتى به همین عده هم براى افزایش تولید کمک نکرد.
گندم و سایر مواد غذایى از خارج وارد مىشد، اما به کشاورز ایرانى کمک نمى شد. سیل مهاجرت روستاییان بیکار و بى زمین به نسبت 8 درصد در سال، در جستجوى کار به شهرها روان شد. استفاده از درآمدهاى نفت، ثروتى بىحساب به ثروتمندان داد و این در شرایطى بود که اکثریت عظیم مردم با فشار روزگار مىگذراندند و نارضایتیها افزایش یافت. در این حال، پس از شکست اعراب در جنگ سال 1967 از اسرائیل و امریکا، آیت الله خمینى براى احتمال آغاز تلاش مشترک علیه اسرائیل با آیت الله باقر صدر به مشورت پرداخت.
77-1970: با افزایش شدید قیمت نفتشاه اعلام کرد که ایران به زودى یکى از پنج قدرت بزرگ جهان خواهد شد! او و واقعیت کمبود مواد غذایى، راه بندیهاى شدید و زیادى جمعیت در تهران را نادیده مىگرفت، جهان غرب دلارهاى نفتى شاه را به اسلحه تبدیل مى کرد، به طورى که ایران بیش از انگلیس، تانکهاى "چیفتن" انگلیسى داشت و امریکا هواپیماهاى جنگى خود را قبل از این که به خط تولید بیفتد یا کارساز بودن آنها تایید شود، به شاه مى فروخت. فروشندگان تسلیحات امریکا داراى موقعیت مهم در اقتصاد ایران بودند، سیمان و مصالح ساختمانى صرف ساختن پایگاههاى نظامى مى شد و براى ساختن خانه، مردم با کمبود مصالح روبرو بودند. نفت، بانکدارى و تسلیحات ایران به شدت تحت کنترل امریکا بود، تاجگذارى در سال 1971 (1350) و مراسم پر خرج براى خیالپردازیهاى شاه در زمینه اثبات این قضیه که تاریخ شاهنشاهى ایران به 2500 سال پیش برمى گردد، شکاف عظیم بین فقیر و غنى را در ایران علنى تر کرد. آیت الله خمینى از این اقدامات به شدت انتقاد مى کرد.
سرکوب هرگونه آزادى بیان، مطبوعات و حتى مخالفتبالقوه به تمرکز مخالفان در خارج از کشور منجر شد. توزیع پیامهاى آیت الله خمینى به شکل نوار کاست، این مخالفان را تشویق مى کرد. امام خمینى از علما در ایران خواستخفقان سیاسى و برباد دادن منابع ایران را محکوم کنند. شاه وقتى در 1977 براى دیدار با کارتر به واشنگتن رفتبا تظاهرات خصومت آمیز عظیمى مواجه شد. در ایران زنان دانشجو مجددا شروع به استفاده از حجاب کردند و یک مخالفت مذهبى شروع به خودنمایى کرد. در اکتبر 1977 (1356) ماموران ساواک (آقا) مصطفى پسر امام خمینى را به شهادت رساندند.
سال 1978: در ژانویه به تحریک شاه، مقاله اى در روزنامه اطلاعات انتشار یافت که در آن به شدت به آیت الله خمینى حمله شده بود.
روز بعد طلبه ها در قم یک اعتراض مسالمت آمیز ترتیب دادند و اقدام به تحصن کردند، ماموران امنیتى با خشونت واکنش نشان دادند و عده اى را شهید کردند. تظاهرات به سراسر کشور انتشار یافت. آیت الله خمینى از مردم خواستبراى سرنگونى شاهنشاهى به سود یک دولت اسلامى مبارزه کنند.
در هر یک از مراسم چهلم شهدا، عده بیشترى به وسیله ماموران امنیتى شهید مى شدند. مردم در تظاهرات خود در مقابل سربازان مسلح خواستار بازگشت آیت الله خمینى شدند.
سپتامبر: شاه به این امید که نداشتن یک پایگاه موجب نابودى قدرت رهبرى امام خمینى خواهد شد از عراق خواست آیت الله را اخراج کند. آیت اللهخمینى گفت آماده استبه کشورى برود که تحت نفوذ شاه نباشد، اما هیچ دولتى پیشنهاد پذیرفتن و تضمین ادامه فعالیت وى را نداد.
اکتبر: امام خمینى وارد "نوفل لوشاتو" در نزدیکى پاریس شد.
سپتامبر: در پایان ماه رمضان یک تظاهرات اعتراض آمیز عظیم منجر به اعلام حکومت نظامى در ایران شد. صبح روز بعد وقتى مردم بى خبر از اعلام حکومت نظامى در میدان ژاله اجتماع کردند، نیروهاى امنیتى به روى آنها شلیک کردند و هزاران نفر را کشتند. یک ملت وحشتزده علیه شاه قیام کرد و اعتصابها، بازارها، مدارس، دانشگاهها، ادارات، کارخانهها و حوزههاى نفت را به تعطیل کشاند و اقوام و دوستان ثروتمند شاه، طى سه ماه با 5/1 میلیارد دلار به غرب گریختند.
آیت الله خمینى از پاریس پیامهاى خود را براى پخش به ایران مى فرستاد.
10و11 دسامبر (9و10 محرم) : تقریبا چهار میلیون نفر به خیابانها آمدند و خواستار تشکیل یک دولت اسلامى تحت رهبرى امام خمینى شدند. هزاران نفر از تظاهر کنندگان غیر مسلح کشته شدند. بازداشتشدگان شکنجه مىشدند، و مجروحان را در تختهاى بیمارستانها قتل عام مى کردند. فشار تحمل ناپذیر و بى پایان افکار عمومى، امریکا را وادار کرد تا شاه را تشویق به انتخاب یک نخست وزیر (شاپور بختیار) براى خنثى کردن نفوذ امام خمینى کند.
16 ژانویه 1979: شاه از ایران فرار کرد و به مصر رفت و یک دولتبى قدرت و مردمى بپاخاسته را در خیابانها رها کرد.
اول فوریه: امام خمینى با استقبالى بى سابقه به ایران آمد. امام دستور داد دولت موقت اسلامى تشکیل شود. پس از این که صدها نفر از اعضاى نیروى هوایى از امام حمایت کردند، یک پادگان نظامى تهران ناگهان مورد هجوم گارد شاهنشاهى قرار گرفت. انبوه مردم بى سلاح به تقاضاى کمک نیروى هوایى پاسخ دادند و گاردیها را مجبور به بازگشتبه سربازخانههایشان کردند. با پذیرفتن رهبرى امام خمینى از طرف بیشتر نیروهاى امنیتى، کلیه پاسگاههاى پلیس، زندانها، پایگاههاى ارتش و ادارات دولتى به تصرف انقلابیان در آمد.
11 فوریه: سرانجام رژیم شاه سقوط کرد.
16 فوریه: چهار نفر از محافظان شاه سابق تیرباران شدند.
اول مارس: امام خمینى تشکیل دولت اسلامى را اعلام کرد.
اول آوریل: هویدا نخست وزیر شاه اعدام شد.
5 ژوئیه: صنایع بزرگ خصوصى ملى شد.
پیروزى انقلاب اسلامى
9 ژوئیه: امام به استثناى جنایتکاران و شکنجه گران، دیگران را عفو کرد.
23 اکتبر: شاه سابق در یک بیمارستان نیویورک بسترى شد.
4 نوامبر: دانشجویان ایرانى در نیویورک علیه حضور شاه مخلوع در امریکا تظاهرات کردند.
سفارت امریکا در تهران، معروف به "لانه جاسوسى" به وسیله دانشجویان پیرو خط امام تصرف شد. آنها 52 امریکایى را مدت 444 روز در مقابل تحویل شاه و برگرداندن داراییهاى دزدیده شده ایران، گروگان نگه داشتند.
6 نوامبر: بازرگان از نخست وزیرى استعفا داد.
23 نوامبر: وزارت خارجه و اقتصاد، کلیه بدهیهاى خارجى ایران را "کان لم یکن" اعلم کرد.
4 دسامبر: به دنبال رفراندم، قانون اساسى تصویب شد.
15 دسامبر: شاه سابق پس از این که نتوانستبه مکزیک برود، از امریکا عازم تبعید در پاناما شد.
4 ژانویه 1980: "کورت والدهایم" دبیرکل سازمان ملل به دنبال عدم موافقتبا تقاضایش براى ملاقات با گروگانهاى امریکایى، ماموریتش را در ایران ناتمام گذاشت.
17 فوریه: دبیرکل سازمان ملل تشکیل کمیسیونى براى بررسى فعالیتهاى شاه سابق را تکمیل کرد.
10 مارس: یک سخنگوى خط امام گفت وقتى کمیسیون سازمان ملل نتایجبررسیهاى خود را انتشار داد و نشان داد که طرفدار ایران و درستکار است مى تواند به ایران برگردد و با گروگانها ملاقات کند.
مارس، مه: اولین انتخابات مجلس.
23 مارس: شاه سابق درست 24 ساعت قبل از این که قرار بود، ایران استرداد او را تقاضا کند، از پاناما به قاهره رفت.
9 آوریل: روابط دیپلماتیک امریکا با ایران قطع شد.
25 آوریل: حمله کوماندویى امریکا براى نجات گروگانها در یک طوفان شن کستخورد. امام خمینى گفت این ماموریت اقدامى احمقانه بود.
30 آوریل: مردان مسلح عرب، بیست ایرانى را در سفارت ایران در لندن گروگان گرفتند.
5 مه: نیروهاى امنیتى انگلیس به سفارت ایران در لندن حمله کردند و چهار نفر از پنج مرد مسلح را کشتند.
11 مه: گور رضاخان پدر شاه سابق در نزدیکى تهران ویران شد.
27 ژوئیه: شاه سابق در قاهره مرد.
11 اوت: محمد على رجایى نخست وزیر شد.
22 سپتامبر: عراق على رغم تعهد اعلام شده اش به منشور سازمان ملل و برخلاف عبارت اول ماده 33 منشور فوق که به حل مسالمت آمیز اختلافات بین دولتها اشاره کرده است، به ایران حمله کرد.
24 سپتامبر: عراق به آبادان و خرمشهر حمله کرد و پالایشگاه نفت آبادان را به آتش کشید.
2 نوامبر: مجلس چهار شرط پیشنهادى امام را براى آزادى گروگانهاى امریکایى تصویب کرد.
2 ژانویه 1981: در آخرین روز ریاست جمهورى کارتر گروگانهاى امریکایى آزاد شدند.
10 ژوئن: امام خمینى بنى صدر را از فرماندهى کل قوا خلع ید کرد.
20 ژوئن: استیضاح بنى صدر آغاز شد.
21 ژوئن: بنى صدر از ریاست جمهورى عزل شد.
28 ژوئن: 72 مقام برجسته کشور در انفجار دفتر حزب جمهورى اسلامى در تهران شهید شدند.
24 ژوئیه: محمدعلى رجایى به ریاست جمهورى انتخاب شد.
29ژوئیه: بنى صدر به فرانسه فرار کرد.
30 اوت: انفجار بمب، محمدعلى رجایى و جواد باهنر نخست وزیر او را به شهادت رساند.
29 سپتامبر: چهار تن از فرماندهان نظامى ایران در سقوط هواپیما کشته شدند.
اکتبر: آیت الله على خامنه اى به ریاست جمهورى انتخاب شد و میرحسین موسوى را به نخست وزیرى منصوب کرد.
28 مارس 1982: ایران در شدیدترین نبردهاى جنگ به پیروزیهاى با ارزشى دستیافت.
24 مه: نیروهاى انقلابى وارد خرمشهر شدند. بیشتر قسمتهاى ایران که در مراحل اولیه جنگ به تصرف عراق در آمده بود، بازپس گرفته شد.
14 ژوئیه: امام خمینى در پیامى از مردم عراق خواست قیام کنند و صدام را سرنگون نمایند. نیروهاى ایران به عراق حمله کردند و تا حدود پانزده کیلومترى بصره پیش رفتند.
اول اکتبر: با شروع سومین سال جنگ، ایران حمله علیه عراق را آغاز مى کند.
2 اکتبر: در یک انفجار تروریستى در تهران 60 نفر کشته و 700 نفر مجروح شدند.
11 ژوئن: عملیاتى براى آزادى قسمتهاى دیگرى از خاک ایران آغاز و 50 هزار سرباز عراق به اسارت در آمدند
22 ژوئیه: حمله ایران نیروهاى عراق را از حاج عمران در کردستان بیرون کرد.
آوریل 1984: انتخابات مجلس دوم انجام شد. حجتالاسلام هاشمى رفسنجانى 5/1 میلیون راى آورد.
12 ژوئن: "پرز دکوئیار" دبیرکل سازمان ملل از عراق خواستحمله به مناطق مسکونى ایران را قطع کند.
18 مارس 1985: نیروهاى ایران در حمله اى در شمال بصره از خطوط نیروهاى عراقى گذشته و جاده بغداد را به خطر انداختند.
14 اوت: آیت الله على خامنه اى براى بار دوم به ریاست جمهورى انتخاب شد.
19 فوریه 1986: نیروهاى ایران در یک حمله یازده روزه شبه جزیره فاو را گرفتند. عراق در این حمله از گاز خردل استفاده کرد.
2 ژوئیه: ایران شهر مرزى مهران را پس گرفت.
4 نوامبر: رسوایى ایران گیت، معامله امریکا براى تبادل اسلحه در برابر آزادى گروگانه برملا شد.
18 ژانویه 1987: نیروهاى ایران به بصره رسیدند.
17 ژوئیه: سفارت فرانسه در تهران تعطیل شد.
20 ژوئیه: شوراى امنیتسازمان ملل با قطعنامه 598 خواهان آتش بس فورى شد اما ایران که خواهان معرف عراق به عنوان متجاوز بود، آن را نپذیرفت.
31 ژوئیه: بیش از 400 زایر که 275 نفرشان ایرانى بودند، در مراسم حجبه شهادت رسیدند.
29 سپتامبر: به دنبال رهگیرى هلیکوپترهاى امریکایى در تنگه هرمز و بازرسى کشتى ایران اجر; ایران کشتیهاى خود را در تنگه هرمز افزایش داد.
18 اکتبر: چهار ناوشکن امریکایى دو سکوى نفتى ساحلى ایران را با شلیک هزار گلوله به آتش کشیدند و خسارات سنگینى به آنها وارد کردند.
28 فوریه 1988: جنگ شهرها با شلیک 135 موشک به تهران تشدید شد.
17مارس: بمباران شیمیایى عراق بیش از پنج هزار نفر را در حلبچه کشت و متجاوز از هشت هزار نفر دیگر را به شدت مجروح کرد.
18آوریل: امریکا چند کشتى ایران را در خلیج فارس غرق کرد، هلیکوپترهاى توپدار امریکا در حمله عراق به فاو به کمک عراقیها رفتند.
2 ژوئن: هاشمى رفسنجانى رئیس مجلس، کفیل فرماندهى نیروهاى مسلح شد.
3 ژوئیه: ناو امریکایى به هواپیماى ایرباس مسافربرى ایران حمله کرد و 290 سرنشین آن را به شهادت رساند.
18 ژوئیه: ایران با بى میلى قطعنامه 598 را پذیرفت. امام خمینى گفتبراى او این تصمیم کشنده تر از سرکشیدن زهر است.
20 اوت: آتش بس در جبهه ها و مذاکره بین ایران و عراق شروع شد. موسوى نخست وزیر گفت درهاى ایران به روى بازرگانى و نفوذ غرب بسته خواهد ماند.
15 فوریه 1989: امام خمینى اعلام کرد "سلمان رشدى" به خاطر کفرگویى در کتاب " آیههاى شیطانى" خود، باید کشته شود.
7 مارس: روابط دیپلماتیک انگلیس و ایران قطع شد.
19 مارس: رفسنجانى نامزد ریاست جمهورى شد.
24 آوریل: اعضاى کمیته اصلاح قانون اساسى انتخاب شدند.
23 مه: امام خمینى به علتخونریزى داخلى تحت عمل جراحى قرار گرفت.
3 ژوئن: امام خمینى درگذشت.
مسلم مدیا - چاپ لندن -
کپی پیست شده از پایگاه اطلاع رسانی امام خمینی
